Την 16η Μαΐου 1938, με μια επιστολή – καταγγελία του Β. Π. Στάβσκι προς τον πανίσχυρο, την εποχή εκείνη, αρχηγό της NKVD Ν. Ι. Γιεζόφ, καθορίστηκε η μοίρα ενός εκ των μεγαλύτερων ποιητών όχι μόνο της Ρωσίας μα και του κόσμου ολάκερου, του Οσίπ Εμιλιάνοβιτς Μαντελστάμ.
Ιδού η επιστολή:
Αξιοσέβαστε Νικολάι Ιβάνοβιτς!
Σε ένα τμήμα του περιβάλλοντος των συγγραφέων διεξάγεται με νευρικότητα η συζήτηση περί Οσίπ Μαντελστάμ. Ως γνωστό, λόγω των ανήθικων συκοφαντικών του ποιημάτων και την αντισοβιετική προπαγάνδα, ο Οσίπ Μαντελστάμ είχε εκτοπισθεί πριν από τρία τέσσερα χρόνια στο Βορόνεζ. Η ποινή της εκτόπισής του έχει λήξει. Τώρα, μαζί με τη σύζυγό του ζει έξω από την Μόσχα (έξω από τα όρια της «Ζώνης»). Στην πραγματικότητα όμως πολύ συχνά επισκέπτεται στην Μόσχα τους φίλους του, κατά κύριο λόγο λογοτέχνες. Τον υποστηρίζουν, μαζεύουν χρήματα γι’ αυτό, τον μετατρέπουν σε «βασανισμένο» μεγαλοφυή ποιητή, τον οποίο δεν αναγνωρίζει κανείς. Δημοσίως τον υπερασπίστηκαν ο Βαλεντίν Κατάγιε, ο Ιβάν Προυτ και άλλοι λογοτέχνες, μεταχειριζόμενοι πολύ έντονες εκφράσεις. Με στόχο την αρωγή του Μαντελστάμ, διατέθηκε ένα ποσό από το Ταμείο των Λογοτεχνών. Αυτό όμως δεν λύνει το συνολικό πρόβλημα περί τον Μαντελστάμ. Η ουσία του ζητήματος όμως δεν είναι τόσο ή μόνο γι’ αυτόν, το συγγραφέα ανήθικων, συκοφαντικών ποιημάτων για την ηγεσία του κόμματος και του σοβιετικό λαού στο σύνολό του. Η ουσία του ζητήματος έγκειται στη σχέση που έχει με τον Μαντελστάμ μια ομάδα επιφανών σοβιετικών συγγραφέων.
Απευθύνομαι σ’ εσάς, Νικολάι Ιβάνοβιτς ζητώντας τη βοήθειά σας. Το τελευταίο διάστημα ο Οσίπ Μαντελστάμ έγραψε μια σειρά ποιημάτων. Δεν έχουν ιδιαίτερη αξία, κατά την κοινή πεποίθηση των συντρόφων, από τους οποίους ζήτησα να τα διαβάσουν (ανάμεσά του και ο σύντροφος Παβλένκο, την άποψη του οποίου συνημμένα σας υποβάλω).
Για άλλη μια φορά ζητώ τη βοήθειά σας προς επίλυση της υπόθεσης του Οσίπ Μαντελστάμ.
Με κομμουνιστικούς χαιρετισμούς
Β. Στάφσκι
Μετάφραση από τα ρωσικά Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης
Δημοσιεύτηκε στο τεύχος # 3 της Στέπας
