Γιεβγκένι Ιβάνοβιτς Ζαμιάτιν (1884 – 1937)

Γιεβγκένι Ιβάνοβιτς Ζαμιάτιν (1884 – 1937). Ρώσος συγγραφέας, κριτικός της λογοτεχνίας, σεναριογράφος. Γιος συγγραφέα και πιανίστριας. Αφού αποφοίτησε ως αριστούχος από το γυμνάσιο, σπούδασε στη Σχολή ναυπηγών της Αγίας Πετρούπολης.
Αρχικά ήταν μέλος του Κόμματος των Μπολσεβίκων με έντονη πολιτική δραστηριότητα, εποχή κατά την οποία γνωρίζει την μέλλουσα σύζυγό του Λιουντμίλα Νικολάγιεβνα Ουσόβα (1883 – 1965). Το καλοκαίρι του 1905, επιστρέφοντας από την Αίγυπτο γίνεται μάρτυρας της εξέγερσης του θωρηκτού «Ποτέμκιν» στην Οδησσό. Το 1906 συλλαμβάνεται και εξορίζεται στο Λεμπεντιάν. Την ίδια χρονιά δραπετεύει, επιστρέφει στην Αγία Πετρούπολη και ολοκληρώνει τις σπουδές του.
Το 1908 αποχωρεί από το Κόμμα και γράφει το πρώτο του διήγημα με τίτλο «Ένας». Δύο χρόνια αργότερα διδάσκει στη Σχολή ναυπηγών, εργάζεται ως μηχανικός και ταυτόχρονα γράφει το διήγημα «Κοπέλα». Το 1911 εκτοπίζεται από την Αγία Πετρούπολη με την κατηγορία της «παράνομης διαμονής». Ζει στη Λάχτα και γράφει τη νουβέλα «Επαρχιακό». Το έργο αυτό τραβάει την προσοχή πολλών συγγραφέων, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο Μαξίμ Γκόρκι.
Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου ο Ζαμιάτιν συμμετείχε ενεργά στο αντιπολεμικό, διεθνιστικό κίνημα, ενώ εξαιτίας του διηγήματός του «Στην άκρη του κόσμου» εξορίζεται στην πόλη Κεμ. Τον Μάρτιο του 1916 έχοντας εκτίσει την ποινή του, πηγαίνει στην Αγγλία για να συμμετάσχει στην ναυπήγηση των ρωσικών παγοθραυστικών στα ναυπηγεία του Νιουκάστλ. Επισκέπτεται το Λονδίνο. Συμμετέχει στην ομάδα ναυπηγών του παγοθραυστικού «Άγιος Αλέξανδρος Νιέφσκι» που μετά την Οκτωβριανή επανάσταση ονομάστηκε «Λένιν. Παράλληλα, γράφει τη νουβέλα «Νησιώτες», μια εκλεπτυσμένη σάτιρα του αγγλικού τρόπου ζωής.
Τον Σεπτέμβριο του 1917 επιστρέφει στη Ρωσία. Το 1921 ίδρυσε μια ομάδα νεαρών συγγραφέων που έμειναν στην ιστορία με το όνομα «Αδελφοί Σεραπιόν». Μέλη της ήταν ο Μιχαήλ Ζόστσενκο, ο Κωνσταντίν Φαντέγιεφ, ο Βσέβολοντ Ιβανόφ, ο Βενιαμίν Καβέριν, ο Νικολάι Τίχονοφ και άλλοι. Μετά την επανάσταση δημοσιεύτηκε και το απαγορευμένο από την τσαρική λογοκρισία διήγημα «Στην άκρη του κόσμου».
Κατά τη διάρκεια του ρωσικού Εμφυλίου πολέμου, παραμένοντας πιστός στις σοσιαλιστικές του ιδέες, άσκησε κριτική στην κυβέρνηση των Μπολσεβίκων. Μαζί με άλλους γνωστούς συγγραφείς, τον Μάρτιο του 1919, συνελήφθη κατά τη διάρκεια των εργατικών διαδηλώσεων στο Πέτρογκραντ. Το ζήτημα της εκτόπισής του συζητήθηκε στο Πολιτικό Γραφείο του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1920 ο Ζαμιάτιν γράφει το μυθιστόρημα «Εμείς». Η σοβιετική λογοκρισία διέκρινε σε αυτό την τάση στηλίτευσης του σοβιετικού συστήματος και απαγόρευσε τη δημοσίευσή του. Χωρίς τη σύμφωνη γνώση του συγγραφέα, το μυθιστόρημα μεταφράστηκε στα Αγγλικά και δημοσιεύτηκε στη Νέα Υόρκη το 1923. Στη συνέχεια εκδόθηκε στα τσέχικα το 1927, στα Γαλλικά το 1929. Αυτό οδήγησε στην καθολική απαγόρευση των έργων του στην ΕΣΣΔ. Το 1929 μετά τη δημόσια διαπόμπευσή του διαγράφεται από την Ένωση Συγγραφέων. Το 1931 γράφει μια επιστολή στην Ι. Β. Στάλιν και τον παρακαλεί να τον αφήσει να φύγει στο εξωτερικό. Προς μεγάλη του έκπληξη παίρνει θετική απάντηση και το Νοέμβριο του 1931 εγκαταλείπει τη Ρωσία. Αρχικά εγκαθίσταται στη Ρίγα, μετά στο Βερολίνο και τον Φεβρουάριο του 1932 μετακομίζει στη Γαλλία. Εκεί γράφει πλήθος άρθρων σε γαλλικές εφημερίδες με βασικό θέμα τη σύγχρονη ρωσική πεζογραφία και την τέχνη της πρωτοπορίας. Συνεχίζει τη συγγραφή διηγημάτων αλλά και σεναρίων μαζί με τον Ζακ Κομπανέζ. Το 1934 όντως εξόριστος, γίνεται δεκτός ως μέλος της Ένωσης Σοβιετικών Συγγραφέων με παράκληση του Μαξίμ Γκόρκι και προσωπική έγκριση του Ι.Β. Στάλιν. Το 1935 συμμετείχε στις εργασίες του Αντιφασιστικού Συνεδρίου Συγγραφέων ως μέλος της σοβιετικής αντιπροσωπείας.
Πέθανε στις 10 Μαρτίου 1937 στο Παρίσι, όπου και θάφτηκε.