Η εποχή μας, ο εικοστός αιώνας, είναι πολυπρόσωπος, διεξάγει πόλεμο με πολλές αμφιλεγόμενες αλήθειες. Μοιάζει με μια εμπορική πλατεία, όπου το πλήθος περιεργάζεται διάφορες κούκλες, οι οποίες μόλις βγήκαν από τα παλαιοπωλεία στην οδό του Φουτουρισμού. Χαχανίζει, δυσανασχετεί, εκπλήσσεται, που όλα αυτά έπαψαν πια να είναι οικεία και φυσικά. Και, χαίρονται, όταν βλέπουν παλιούς πίνακες, πορσελάνη, δίσκους σερβιρίσματος, περικεφαλαίες, κόκαλα Ρωμαίων πολεμιστών, παπούτσια σάχηδων της Περσίας, γραβάτες ή κρινολίνα.
Στην κεφαλή της πλατείας, βάζοντας τα δυνατά τους, στέκονται οι έμπειροι πωλητές – αυθεντίες, προτείνουν το καλής ποιότητας εμπόρευμά τους, ο επιδέξια εκλεπτυσμένος αισθητισμός, το γούστο και το κάλλος. Άλλοι πάλι μιλούν πιο απλά: «Μια σκέτη ομορφιά». Η νεολαία σωρηδόν κατευθύνεται στην Σουχάρεβκα και οι επιδέξιες αυθεντίες φορούν το παλιό γυαλιστερό γιλέκο του Ρούμπενς, τη γραβάτα του Πούσκιν, το καφτάνι της εποχής του Μιχαήλ Φιοντόροβιτς, τον κολλαρισμένο γιακά της εποχής του σύγχρονου μας Μπριούσοφ∙ καλύπτοντας την κεφαλή τους με ένα μικροαστικό καλπάκι, η νεολαία περπατάει τις γιορτινές ημέρες κομψευόμενη στον ακαδημαϊκό κήπο των τεχνών! Και οι μαέστροι ευχαριστημένοι είναι, γιατί τοποθέτησαν επιθανάτιο μνημείο στις ψυχές των νεαρών της εποχής. Διοργανώθηκαν περίπατοι με τη νεολαία στον ακαδημαϊκό κήπος. Το γούστο, το κάλλος, ο μυστικισμός, η φαντασία, η αισθητική, όλα ήταν εδώ παρόντα και όλα έμοιαζαν μεγαλοφυή.
Συνηθισμένα κολοκύθια ήταν η ουσία, σε γυμνές αναίσχυντες πόζες, στέκονταν κατά ομάδες οι Αφροδίτες, αλλά οι αυθεντίες αμέσως προσπαθούσαν να διαλύσουν αυτή την εντύπωση και να εξηγήσουν ότι κάτω από την μουσελίνα των τεχνών, όλα μοιάζουν διαφορετικά «κόσμια». Δεν είναι πλέον χυδαία πράξη, μα ανάλαφρος ερωτισμός, ολόκληρος ο κήπος της ακαδημίας παρασύρθηκε στον καλλιτεχνικό ερωτισμό. Εδώ ήταν και οι ερωτικοί κύκνοι και τα φίδια, τα άλογα, οι φαύνοι και πολλά άλλα. Εκεί όμως όπου ήταν αδύνατον πλέον να κρυφτεί ο ερωτισμός, ο οποίος είχε ξεπεράσει όλα τα όρια, οι αυθεντίες τον σκέπαζαν με φύλλα συκής.
Καζιμίρ Μάλεβιτς “Πολεμιστής”
Ολόκληρος ο ακαδημαϊκός κήπος των τεχνών, γεμάτος με συκιές, φυλάσσονταν από ειδικούς φρουρούς για να μην μπαίνουν μέσα αναίσχυντοι, για να μην κόβουν τα φύλλα από τις συκιές και καταστρέψουν την ομορφιά του κήπου.
Στην ευωδιαστή ερωτική ευφορία, αποκοιμιόταν η νεολαία και μόνο οι γέροντες ήταν ξύπνιοι, αποφεύγοντας τις κακές πράξεις.
Μία ωραία ημέρα φάνηκε στον ορίζοντα ένας κομήτης, αχός και θύελλα ακούστηκε και έφτασε μέχρι τ’ αυτιά των γερόντων, έτριξαν όλα από τον άνεμο, η ουρά του κομήτη ήταν ο Φουτουρισμός, τολμηρός καθώς ήταν σώριασε κάτω όλα τα μπιχλιμπίδια της παλιάς τέχνης.
Βλέποντας φασαρία στο παζάρι, ο Μερεζκόφσκι και ο Μπενουά άρχισαν να καθησυχάζουν την κοινωνία, λέγοντας πως η ιδέα της νέας τέχνης δεν είναι τίποτα άλλο παρά το βήμα του «Μέλλοντος Ναού» και ότι σύντομα θα περάσει και ότι ο ακαδημαϊκό κήπος θα γίνει όπως ήταν, στεφανωμένος με φύλλα συκής. Ανεξάρτητα όμως αυτή την προειδοποίηση, πολλοί νεολαίοι στάθηκαν κάτω από τα λάβαρα της νέας τέχνης, του Φουτουρισμού.
Πολλοί είδαν το νέο φουτουριστικό κόσμο, τον κόσμο του τρεξίματος, της ταχύτητας∙ εκατομμύρια καλωδίων στο σώμα της πόλης απλώθηκαν σα νεύρα∙ τραμ, ράγες, αυτοκίνητα, τηλέγραφος, δρόμοι της πόλης και ο ουρανός, όλα αυτά διασταυρώθηκαν στην ιλιγγιώδη περιδίνηση των πραγμάτων. Και τη στιγμή εκείνη, από τα πλάγια το τρομαγμένο στράτευμα του ακαδημαϊκού κήπους με τα μικροαστικά τους καλπάκια, κοιτούσε τρέμοντας την καταστροφή της παλιάς ημέρας, κρατώντας τις πτυχές του χθεσινού τους καφτανιού.
Ο Φουτουρισμός έσκισε το παραπέτασμα και μας έδειξε το νέο κόσμο, μας αποκάλυψε μια νέα πραγματικότητα. Αν παλιότερα ο κόσμος, η ζωή μας, μας είχε δειχθεί σε ακινησία, ο Φουτουρισμός μας τα έδειξε τη στιγμή που έτρεχαν με μεγάλη ταχύτητα. Από αυτό όμως εδώ δεν συνάγεται ότι οι νεαροί ζωγράφοί κάθονταν στα διαλυμένα πράγμα του Κυβισμού και τις απελευθερωμένες μονάδες τους (το πράγμα αποτελείται από μια μάζα μονάδων, ο Κυβισμός δεν βλέπει το πράγμα, αλλά τις απομονωμένες μονάδες), ή μετέδιδαν τη νέα φουτουριστική αντίληψη του τρεχαλητού των πραγμάτων – διαφορετικά θα ήταν δικό μας το λάθος, δηλαδή θα επαναλαμβάναμε αυτό που έκανε η ακαδημία. Εμείς πρέπει να προχωρήσουμε παρακάτω, στην πλήρη απελευθέρωση του εαυτού μας όχι μόνο από τα πράγματα αλλά και από τις μονάδες, για να μπορούμε να έχουμε να κάνουμε μόνο με τα στοιχεία του φωτός (τα χρώματα) και με αυτά να προβάλλουμε, να χρωματίζουμε την έτοιμη φόρμα που γεννήθηκε σ’ εμάς, το νέο σώμα.
Καζιμίρ Μάλεβιτς
“Κολυμβήτριες”
Οι ζωγράφοι Σουπριματιστές μόλις τώρα έχουν διανύσει το δρόμο της επανάστασης στο κράτος της τέχνης και έφτασαν στη δημιουργία, δηλαδή μυήθηκαν τώρα πια στον μοναδικό, οικουμενικό νόμο της φύσης. Σ’ εμάς απέμεινε το χρώμα, ο όγκος στους γλύπτες, ο ήχος στους μουσικούς, το γράμμα και ο χρόνος στους ποιητές. Όλα αυτά τα μέσα δεν χρησιμεύουν για την απόδοση της φύσης, για τη συγγραφή διηγημάτων και ανεκδότων. Αυτά που απεικονίζουμε οικοδομούνται στην ηρεμίας του χρόνου και του χώρου. Εμείς, οι Σουπριματιστές, δεν κηρύττουμε τίποτα με το δημιουργικό μας έργο, ούτε την ηθική, ούτε την πολιτική, ούτε το Καλό και το Κακό, ούτε τη θλίψη, ούτε τους ασθενείς, ούτε τους αδύναμους, ούτε καν υμνούμε μάλιστα τους φτωχούς ή τους πλούσιους.
Όλα είναι ίδια για εμάς.
Εμείς, η γενιά του Εικοστού αιώνα, είμαστε το συμπέρασμα του παλιού και η σελίδα του νέου βιβλίου, της ανοιχτής πίστωσης χρόνου για εμάς, εμείς ολοκληρώσαμε τον εικοστό τόμο των είκοσι αιώνων και στη βιβλιοθήκη του αρχείου μας προστέθηκε ένα νέο βιβλίο των παλιών ξεπερασμένων φορμών. Εκεί, ο σοφός αρχαιολόγος θα το κρύψει από το χρόνο, γιατί δεν αντέχει τα ίχνη του εγκλήματός του και αργά ή γρήγορα θα τα φάει.
Εμείς, με βαθιά χαραγμένο όριο χωρίζουμε το χρόνο και βάζουμε στην πρώτη σελίδα μια επιφάνεια με τη μορφή του τετραγώνου, μαύρου σαν μυστικό, η επιφάνεια μας κοιτάζει σκοτεινή, σα να κρύβει μέσα της νέες σελίδες του μέλλοντος. Αυτή θα είναι η σφραγίδα της εποχής μας, όπου κι αν την κρεμάσουν, δεν πρόκειται να χάσει το πρόσωπό της.
9 Ιουνίου 1918
Περιοδικό «Αναρχία», Νο 81
Μετάφραση από τα Ρωσικά Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης©
Δημοσιεύτηκε στο τεύχος # 5 της Στέπας
Ζωραφίζοντας
Καζιμίρ Μάλεβιτς
